(от кого-чего-либо)

плыть по морю — плыць па моры

идти по дороге — ісці па дарозе

лазить по горам — лазіць па гарах

книги разложены по всему столу — кнігі разложаны па ўсім стале

по гладкому дну — па гладкім дне

по голому телу — па голым целе

ударить по спине — ударыць па спіне

идти по самому берегу — ісці ўздоўж (каля) самага берага

идти по улице — ісці па вуліцы (вуліцай)

дорога пролегала по болоту — дарога ішла балотам (па балоце)

по Северному Кавказу — па Паўночным Каўказе

ходить по комнате — хадзіць па пакоі

летать по воздуху — лятаць па паветры

приказ по второму полку — загад па другім палку

тепло расходится по всему организму — цяпло разыходзіцца па ўсім арганізме

рассадить всех по местам — рассадзіць усіх па месцах

идти по следу зверя — ісці па следу звера

плыть по течению — плыць па цячэнню

идти по солнцу — ісці па сонцу

по следам противника — па слядах праціўніка

корабль шёл по ветру — карабель ішоў з ветрам

по направлению к городу — у кірунку (напрамку) да горада

по всем направлениям — ва ўсіх кірунках (напрамках)

работать по профсоюзной линии — працаваць па прафсаюзнай лініі

кампания по выборам в Верховный Совет Беларуси — кампанія па выбарах у Вярхоўны Савет Беларусі

дебаты по законопроекту — дэбаты па законапраекту

комиссия по составлению резолюции — камісія па складанню рэзалюцыі

кружок по изучению истории партии — гурток па вывучэнню гісторыі партыі

мероприятия по повышению урожайности — мерапрыёмствы па павышэнню ўраджайнасці

речь по аграрному вопросу — прамова па аграрнаму пытанню

он врач по профессии — ён урач па прафесіі

соревнования по футболу, по лыжам, по шахматам — спаборніцтвы па футболу, па лыжах, па шахматах

по расписанию — па раскладу

по приказу командира — па загаду камандзіра

работать по плану — працаваць па плану

начинать работу по гудку — пачынаць працу па гудку

это нам принадлежит по праву — гэта нам належыць па праву

по выбору — па выбару

по желанию — па жаданню

узнать по голосу, по глазам — пазнаць па голасе (па голасу), па вачах

вызывать по фамилии — выклікаць па прозвішчу

по правилам игры — па правілах гульні

по сообщениям газет — паводле паведамленняў газет

по моему мнению — на маю думку, на мой погляд

по его зову все явились — па яго закліку (на яго заклік) усе з'явіліся

ехать пароходом и по железной дороге — ехаць параходам і па чыгунцы (і чыгункай)

послать по почте — паслаць па пошце (поштай)

сообщить по телеграфу — паведаміць па тэлеграфу (па тэлеграфе, тэлеграфам)

говорить по телефону — гаварыць па тэлефоне

сделать что-либо по ошибке — зрабіць што-небудзь па памылцы

по знакомству — па знаёмству

не явиться на работу по болезни — не з'явіцца на працу па хваробе (з прычыны хваробы)

по разным причинам — па розных прычынах

старший по возрасту — старэйшы па ўзросту

ранний по времени — ранні па часу

добрый по характеру — добры па характару (характарам)

узнать по глазам — пазнаць па вачах

товарищ по университету — таварыш па універсітэту

брат по отцу — брат па бацьку

родственники по жёнам — сваякі па жонках

заниматься по часу в день — займацца па гадзіне ў дзень

по году не писал писем — па году не пісаў пісем

по выходным дням — у выхадныя дні (выхаднымі днямі)

по праздникам — у святы (святамі)

по утрам — раніцамі

я не видел его по целым неделям — я не бачыў яго цэлымі тыднямі

собираться по четвергам — збірацца па чацвяргах (чацвяргамі)

по весне — вясной, увесну

по осени — увосень, восенню

по рублю штука — па рублю штука

дать детям по яблоку — даць дзецям па яблыку

по разу — па разу

стрелять по противнику — страляць па праціўніку (у праціўніка)

стрелять по окопу, по блиндажам — страляць па акопе, па бліндажах

стучать по столу — стукаць па стале

плакать по мужу — плакаць па мужу

скучать по детям — сумаваць па дзецях (аб дзецях)

войти в воду по пояс — увайсці ў ваду па пояс

по сей день — па гэты дзень (да гэтага дня)

по сие время — да гэтага часу

по сегодня — да сённяшняга дня

он пошёл по воду — ён пайшоў па ваду

идти в лес по ягоды — ісці ў лес у ягады

по истечении срока — па сканчэнні тэрміну (пасля заканчэння тэрміну)

по одному человеку в ряд — па адным чалавеку ў рад

по два человека — па два чалавекі

по три рубля — па тры рублі

по четыре километра в час — па чатыры кіламетры ў гадзіну

по пяти, по семи, по десяти — па пяць, па сем, па дзесяць

по двадцати, по сорока, по пятидесяти, по сто — па дваццаць, па сорак, па пяцьдзесят, па сто

по пятисот, по семисот, по девятисот — па пяцьсот, па семсот, па дзевяцьсот

по двое, по трое — па двое, па трое

по полтора, по полторы — па паўтара, па паўтары

в эпоху Великой Октябрьской социалистической революции — у эпоху Вялікай Кастрычніцкай сацыялістычнай рэвалюцыі

делегация направляется в Москву — дэлегацыя накіроўваецца ў Маскву

по дороге в Минск — па дарозе ў Мінск

поставить в условия — паставіць ва ўмовы

вникать во все детали — унікаць ва ўсе дэталі

ходить в школу — хадзіць у школу

ехать в Минск — ехаць у Мінск

поехать в деревню — паехаць у (на) вёску

вода превращается в пар — вада ператвараецца ў (на) пару

разорвать в куски — разарваць на кускі (кавалкі)

в среду — у сераду

ровно в пять часов — роўна ў пяць гадзін, роўна а пятай гадзіне

в полдень — у поўдзень, апоўдні

в четверть второго — у чвэртку на другую (другой)

в полночь — апоўначы, у поўнач

во время революции — у час рэвалюцыі

в то время — у той час, тым часам

в летнее время — у летні час, летняй парой

в ту ночь — у тую ноч, той (тае) ночы

в последнее время — у апошні час, апошнім часам

выполнить в один месяц — выканаць за адзін месяц

пятилетку в четыре года — пяцігодку ў (за) чатыры гады

сделать в один приём — зрабіць за адзін прыём

мат в два хода — мат за два хады

триста рублей в месяц — трыста рублёў на (у) месяц

баллотироваться в депутаты — балаціравацца ў дэпутаты

поступить в секретари — паступіць за сакратара (у сакратары, сакратаром)

обратиться в милицию — звярнуцца ў міліцыю (да міліцыі)

мальчик весь в отца — хлопчык увесь у бацьку (выліты бацька)

ток в три ампера — ток у (на) тры амперы

длиной в два метра — даўжынёй два метры, даўжынёй на (у) два метры

весом в килограмм — вагой з кілаграм

не в обиду будь сказано — не ў крыўду кажучы

сделать в насмешку — зрабіць на смех (дзеля смеху)

сказать в шутку — сказаць жартам

в пользу кого-чего — на карысць каго-чаго

завернуть в бумагу — загарнуць у паперу

обуться в валенки — абуцца ў валёнкі

играть в шашки — гуляць у шашкі

во весь рост — на ўвесь рост

во всю ширину — на ўсю шырыню

в стране социализма — у краіне сацыялізму

это было в 1905 году — гэта было ў 1905 годзе

во всём — ва ўсім, ува ўсім

в двух километрах от села — за два кіламетры ад сяла

в пяти минутах ходьбы от города — у пяці мінутах хады ад горада

в пятом часу — а пятай гадзіне

быть в чине капитана — быць у чыне капітана, быць капітанам

служить в дворниках — служыць дворнікам (за дворніка)

драма в стихах — драма ў вершах, драма вершам

волосы в завитках — валасы ў завітках, валасы завіткамі

комедия в трёх актах — камедыя ў трох актах (з трох актаў, на тры акты)

выигрыш в темпе — выйгрыш у тэмпе, выйгрыш тэмпу

недостаток в овощах — недахоп гародніны

разница в двух годах — розніца на два гады

ошибка в пяти копейках — памылка на пяць капеек

в-третьих — па-трэцяе

в-двадцатых — па-дваццатае

быть в раздражении — быць у раздражненні

быть в дружбе с кем — быць у сяброўстве з кім, сябраваць з кім

быть всё время в работе — быць увесь час у рабоце, увесь час працаваць, рабіць

наследство в деньгах — спадчына ў грашах

глагол в третьем лице — дзеяслоў у трэцяй асобе

в самых лестных выражениях — у самых прыемных выразах

взять книгу с полки — узяць кнігу з паліцы

убрать посуду со стола — прыбраць пасуду са стала

упасть с лестницы — упасці з лесвіцы

спуститься с горы — спусціцца з гары

прийти с работы (со службы, с собрания) — прыйсці з работы (са службы, са сходу)

приехать с Кавказа — прыехаць з Каўказа

письмо с родины — пісьмо з радзімы

прыжок с самолёта — скачок з самалёта

дело началось с пустяков — справа пачалася з дробязі

напасть на врага с тыла — напасці на ворага з тылу

с минуты на минуту — з хвіліны на хвіліну

говорить речь с трибуны — гаварыць прамову з трыбуны

с правой стороны от дороги находилась роща — з правага боку ад дарогі знаходзіўся гай

сдача с рубля — рэшта з рубля

урожай с гектара — ураджай з гектара

брать пример с кого-либо — браць прыклад з каго-небудзь

снимать мерку с кого-либо — здымаць мерку з каго-небудзь

писать портрет с кого-либо — маляваць партрэт з каго-небудзь

рисовать с натуры — рысаваць з натуры

перевести с белорусского языка — перакласці з беларускай мовы

с разрешения начальника — з дазволу начальніка

с вашего согласия — з вашай згоды

устать с дороги — стаміцца з дарогі

писать с большой буквы — пісаць з вялікай літары

взыскать с кого — сыскаць (спагнаць) з каго

взять с бою — узяць з бою

довольно с тебя — даволі з цябе

хватит с вас — хопіць з вас

с детства — з (ад) дзяцінства

с самого утра — з (ад) самай раніцы

с первых же дней — з (ад) першых жа дзён

с утра до вечера — з (ад) раніцы да вечара

с тех пор — з (ад) той пары

с досады — з (ад) прыкрасці (ад злосці)

с горя — з (ад) гора

с перепугу — з (ад) перапалоху

величиной с дом — велічынёй з дом

с вас ростом — з вас ростам

прожить где-либо с месяц — пражыць дзе-небудзь з месяц (каля месяца)

до леса будет с километр — да лесу будзе з кіламетр (каля кіламетра)

собралось человек с десять — сабралася чалавек з дзесяць (каля дзесяці, пад дзесяць)

я иду с тобой — я іду з табой

поговорить с друзьями — пагаварыць з сябрамі

согласиться с кем-либо — згадзіцца (пагадзіцца) з кім-небудзь

читать с удовольствием — чытаць з прыемнасцю (са здавальненнем)

человек с талантом — чалавек з талентам

хлеб с маслом — хлеб з маслам

шапка со звездой — шапка з зоркай

поспешить с отъездом — паспяшацца з ад'ездам

собраться с мыслями — сабрацца з думкамі

с работой обстоит всё благополучно — з работай усё добра

у него плохо с сердцем — у яго дрэнна з сэрцам

что с ним стало? — што з ім сталася?

с годами взгляды меняются — з гадамі погляды мяняюцца

послать с курьером — паслаць з кур'ерам (кур'ерам)

уехать со скорым поездом — паехаць са скорым поездам (скорым поездам)

поживите с моё — пажывіце колькі я

с трудом — насілу (з цяжкасцю)

он много сделал для науки — ён шмат зрабіў для навукі

непроницаемый для воды — непранікальны для вады

книга для детей — кніга для дзяцей

для мастера это дело простое — для майстра гэта справа простая

для своего времени это было достижением — для свайго часу гэта было дасягненнем

я это сделаю только для вас — я гэта зраблю толькі дзеля вас

всё для победы — усё дзеля (для) перамогі

угостить для праздника — пачаставаць дзеля свята

вагон для курящих — вагон для курцоў

мешок для картофеля — мяшок на бульбу (для бульбы)

кадка для капусты — кадушка пад (на) капусту (для капусты)

прибор для бритья — прыбор для галення (брыцця)

для него это непосильно — для яго гэта не пад сілу, яму гэта не пад сілу

для своих лет он очень развит — для сваіх гадоў (на свае гады) ён вельмі развіты

для чего? — нашто?, навошта?, для чаго?

для того, чтобы — для таго, каб

не для чего — няма чаго, няма дзеля чаго

для вида — для віду, для выгляду

взять за руку — узяць за руку

движение за мир — рух за мір

выйти за дверь — выйсці за дзверы

ему за сорок — яму за сорак, яму больш за сорак

мороз уже за двадцать градусов — мароз ужо за дваццаць градусаў

за километр отсюда — за кіламетр адсюль

за месяц перед этим — за месяц перад гэтым

взять за образец — узяць за ўзор

сделать что за кого-либо — зрабіць што за каго-небудзь

голосовать за предложение — галасаваць за прапанову

принять кого за своего знакомого — палічыць каго за свайго знаёмага

купить за рубль — купіць за рубель

по рублю за килограмм — па рублю за кілаграм

сесть за рояль — сесці за раяль

сесть за стол — сесці за стол

стать за пульт — стаць за пульт

за полночь — за поўнач

за годы Советской власти — за гады Савецкай улады

за два дня работа будет закончена — за два дні работа будзе закончана

за отчётный период — за справаздачны перыяд

выйти за ворота — выйсці за вароты

за три дома от угла — за (праз) тры дамы ад рога

взяться за работу — узяцца за работу (працу)

взяться за перо — узяцца за пяро

сидеть за столом — сядзець за сталом

за работой — за работай

стоять за станком — стаяць за станком

слово за вами — слова за вамі

следить за порядком — сачыць за парадкам

бумага за номером 225 — папера за нумарам 225

за подписью секретаря — за подпісам сакратара

за горой — за гарой

читать книгу за книгой — чытаць кнігу за кнігай

год за годом — год за годам

идти за водой — ісці па ваду

послать за доктором — паслаць па доктара

зайдите за мной — зайдзіце па мяне

идти за ягодами — ісці ў ягады

поехать за дровами — паехаць у (па) дровы

следить за чьей-либо мыслью — сачыць за чыёй-небудзь думкай

ухаживать за женщинами — заляцацца да жанчын

ухаживать за больным — даглядаць хворага

смотреть за детьми — глядзець дзяцей

за ним водятся грешки — за ім водзяцца грашкі

за ним есть эта привычка — у яго ёсць гэта прывычка

дело стало за немногим — справа стала за малым

задержка за деньгами — затрымка ў грашах

очередь за вами — ваша чарга, за вамі чарга

за отсутствием сведений — з-за адсутнасці звестак

за недостатком времени — з-за недахопу (праз недахоп, з прычыны недахопу) часу

за молодостью лет — па маладосці гадоў

высказывания за и против — выказванні за і супраць

рыскать глазами — шнарыць (шнырыць, шныпарыць) вачамі

глаза постового рыскали по посетителю — вочы паставога бегалі (шнарылі, шнырылі, шныпарылі) па наведвальніку

прихлопнуть палец — прышчаміць (прыбіць) палец

пойду пройдусь — пайду прайдуся

пройтись по струнам гитары — прайсціся па струнах гітары

пройтись по рукописи — прайсціся па рукапісу

пройтись по адресу кого-чего-либо (по чьему-либо адресу) — прайсціся па адрасу каго-чаго-небудзь (па чыім-небудзь адрасу)

пройтись на чей-либо счёт — прайсціся на чый-небудзь кошт

тучи обложили небо — хмары аблажылі неба

обложило язык — аблажыла язык

обложить налогом — аблажыць падаткам

обложить подушками (кого) — аблажыць (абкласці) падушкамі (каго)

смотреть из-за двери — глядзець з-за дзвярэй

приехал из-за моря — прыехаў з-за мора

из-за тучи выплыла луна — з-за хмары выплыў месяц

встать из-за стола — устаць з-за стала

из-за тебя мы опоздали — праз цябе мы спазніліся

из-за отсутствия — за адсутнасцю, з прычыны адсутнасці

из-за слабости — па слабасці, з прычыны слабасці

из-за дождя отъезд не состоялся — з-за дажджу, з прычыны дажджу ад'езд не адбыўся

из-за куска хлеба — дзеля кавалка хлеба

предаваться отчаянию — упадаць у роспач

предаваться мечтам — аддавацца марам, паглыбляцца ў мары

вперёд, к победе! — наперад да перамогі!

взять плату вперёд — узяць плату наперад

он приехал вперёд всех — ён прыехаў раней за ўсіх

(сделать) шаг вперёд — (зрабіць) крок наперад

ни взад ни вперёд — ні ўзад ні ўперад

затеряться в толпе — згубіцца (схавацца) у натоўпе

сбросить маску — скінуць маску

сорвать маску — сарваць маску

под маской кого-чего-либо — пад маскай каго-чаго-небудзь

принять облик кого-чего-либо — прыняць выгляд (аблічча) каго-чаго-небудзь

облик Санкт-Петербурга — аблічча (выгляд) Санкт-Пецярбурга

отбой воздушной тревоги — адбой паветранай трывогі

бить отбой — біць адбой

отбою нет от кого-чего-либо — адбою няма ад каго-чаго-небудзь

отделаться царапиной — абысціся драпінай